गर्भधारणेपूर्वी, गर्भावस्थेत आणि गर्भधारणेनंतर महिलांनी काय खावे व खाऊ नये ?
महिलांनी गर्भवती होण्याचा प्रयत्न करताना, गरोदर असताना आणि स्तनपान करताना चांगले खाणे कधीही महत्त्वाचे असते. मुलाच्या आयुष्यातील पहिले 500 दिवस (गर्भातील गर्भधारणेपासून ते जन्मानंतर सहा महिन्यांपर्यंत) हा त्यांच्या आयुष्यातील सर्वात महत्त्वाचा आणि असुरक्षित काळ असतो. या काळात, बाळ चांगल्या पोषणासाठी पूर्णपणे आईवर अवलंबून असते. याचा अर्थ असा आहे की या कालावधीत स्वतःची काळजी घेणे आणि चांगले खाणे हे तुमच्या मुलाला आयुष्यातील सर्वोत्तम सुरुवात देण्यास खूप मदत करेल.
गर्भधारणेचा प्रयत्न करताना काय खावे?
- गरोदर होण्यापूर्वी, गर्भधारणेसाठी आपले शरीर तयार करण्यासाठी चांगले खाणे महत्त्वाचे आहे.
- नियमित, पौष्टिक, घरी शिजवलेले जेवण (दिवसातून 3 जेवण दरम्यान हलका नाश्ता) आणि दररोज 3 ते 5 फळे आणि भाज्या खा.
- संपूर्ण धान्य (संपूर्ण गव्हाच्या पिठाची चपाती, संपूर्ण गव्हाची भाकरी, तपकिरी तांदूळ आणि ओट्स), भरपूर प्रथिने असलेले पदार्थ (अंडी, मासे, चिकन, मसूर आणि सोया) आणि फोलेट (हिरव्या पालेभाज्या) खाण्यावर लक्ष केंद्रित करा. हे तुमचे आरोग्य सुधारण्यास मदत करू शकतात.
- ओमेगा -3 आणि ओमेगा -6 फॅटी ऍसिड देखील गर्भवती होण्याचा प्रयत्न करताना खाण्यासाठी चांगले पदार्थ आहेत. हे निरोगी, असंतृप्त चरबी केशर तेल, सूर्यफूल तेल, कॉर्न ऑइल, सोयाबीन तेल, सूर्यफूल बिया, अक्रोड, भोपळ्याच्या बिया, फ्लेक्ससीड्स आणि चिया बियांमध्ये आढळू शकतात.
गर्भधारणेचा प्रयत्न करताना काय खाऊ नये?
- अति-प्रक्रिया केलेले पदार्थ टाळा ज्यात चरबी, मीठ आणि साखर जास्त आहे. हे पदार्थ तुमच्या आरोग्यासाठी चांगले नाहीत.
- तुम्ही जेवढे ट्रान्स फॅट (खराब चरबी) खात आहात ते मर्यादित करा. पेस्ट्री, बिस्किटे, केक आणि चिप्समध्ये ट्रान्स फॅट आढळू शकते.
- भरपूर सॅच्युरेटेड फॅट्स आणि खूप जास्त कोलेस्ट्रॉल असलेले अन्न टाळण्याचा प्रयत्न करा. यामध्ये लोणी, तूप, मार्जरीन, स्प्रेड, फॅटी मांस, अंड्यातील पिवळ बलक आणि सॉसेज सारख्या प्रक्रिया केलेले मांस उत्पादनांचा समावेश आहे. कच्चे किंवा कमी शिजवलेले प्राणी उत्पादने (मांस, मासे, अंडी) आणि पाश्चर न केलेले दूध यांसारखे हानिकारक जीवाणू असलेले पदार्थ टाळा.
- न्याहारी वगळणे, उशीरा जेवण आणि चरबीयुक्त पदार्थ खाणे टाळण्याचा प्रयत्न करा. तुम्ही चहा आणि कॉफी पिण्याचे प्रमाण कमी करा.
गरोदर असताना काय खावे?
- कडधान्ये: संपूर्ण तृणधान्ये, डाळी/मसूर
- मांस आणि प्राणी उत्पादने: अंडी मासे चिकन
- दुग्धजन्य पदार्थ: कॉटेज चीज, दही, ताक
- ताज्या, गडद हिरव्या पालेभाज्या: पालक, मेथी, मोहरी
गरोदर असताना काय खाऊ नये?
- तुमचा चहा आणि कॉफीचा वापर दिवसातून केवळ २ कप पर्यंत मर्यादित ठेवा.
- चहा किंवा कॉफी पिण्यापूर्वी जेवण केल्यानंतर 2 तास थांबा.
- मऊ, थंड, फिजी पेय टाळा.
- आपले चॉकलेट मर्यादित करा.
- धूम्रपान आणि तंबाखू चघळणे पूर्णपणे टाळा
स्तनपान करताना महिलांनी काय खावे?
- आईच्या दुधाद्वारे, बाळ आई जे खाते ते सर्व खाते. याचा अर्थ असा की तुमच्या बाळाला सकस आहार देण्याचा सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे स्वतः निरोगी आहार घेणे.
- तुम्ही प्रथिने समृद्ध असलेले घरी तयार केलेले अन्न खात असल्याची खात्री करा. यामध्ये मांस, कुक्कुटपालन, मासे, अंडी, दूध आणि दुग्धजन्य पदार्थ, बीन्स, नट आणि बिया यांचा समावेश असू शकतो — तुमच्या आहारातील प्राधान्यांवर अवलंबून. भरपूर हंगामी फळे आणि भाज्या आणि गहू, मका आणि ओट्स सारखी तृणधान्ये खा. भरपूर पाणी प्या.
- तुम्ही galactagogues देखील खाऊ शकता. Galactagogues हे पारंपारिक खाद्यपदार्थ आहेत जे आईच्या दुधाचे उत्पादन आणि स्राव उत्तेजित करतात. Galactagogues मध्ये जिरे, बडीशेप, कॅरम बिया आणि लसूण (जे मसाला म्हणून वापरले जाऊ शकते), एका जातीची बडीशेप, भाज्या पुलावमध्ये मेथी, नट, डिंक आणि आले (जे चहामध्ये वापरले जाऊ शकते) यांचा समावेश आहे.