नेल्सन मंडेला हे दक्षिण आफ्रिकेतील वर्णभेदविरोधी क्रांतिकारक, राजकारणी आणि समाजसेवक होते . ज्यांनी 1994 ते 1999 या काळात दक्षिण आफ्रिकेचे अध्यक्ष म्हणून काम केले. त्यांचा जन्म 18 जुलै 1918 रोजी दक्षिण आफ्रिकेच्या पूर्व केपमधील मवेझो या छोट्या गावात झाला. मंडेला स्थानिक प्रमुखाचा मुलगा आणि थेंबू जमातीचा सदस्य होता.
मंडेला यांचे शिक्षण फोर्ट हेअर विद्यापीठ आणि विटवॉटरसँड विद्यापीठात झाले, जिथे त्यांनी कायद्याचा अभ्यास केला. 1940 च्या दशकात, ते आफ्रिकन नॅशनल काँग्रेस (ANC) मध्ये सामील झाले, ही एक राजकीय संघटना जी वर्णभेदाविरूद्ध लढा देण्यासाठी समर्पित होती, वांशिक पृथक्करण आणि भेदभावाची व्यवस्था जी त्यावेळी दक्षिण आफ्रिकेत होती.
ANC च्या वर्णभेदाविरुद्धच्या मोहिमेत मंडेला यांचा मोलाचा वाटा होता आणि 1960 च्या दशकाच्या सुरुवातीला त्यांनी संघटनेची लष्करी शाखा, उमखोंटो वी सिझवे, ज्याचा झुलू भाषेत अर्थ "राष्ट्राचा भाला" असा होतो, स्थापन करण्यात मदत केली. 1964 मध्ये, उमखोंतो वी सिझवेच्या वर्णभेदी सरकारच्या विरोधात तोडफोड करण्याच्या मोहिमेतील भूमिकेसाठी मंडेला यांना अटक करण्यात आली आणि त्यांना जन्मठेपेची शिक्षा सुनावण्यात आली.
मंडेला यांनी 27 वर्षे तुरुंगात घालवली, त्यातील बरीचशी रॉबेन बेटावर, केपटाऊनच्या किनारपट्टीवरील कुख्यात तुरुंगात. कारावासाच्या काळात, ते वर्णभेदविरोधी चळवळीचे आंतरराष्ट्रीय प्रतीक बनले आणि 1990 मध्ये त्यांची तुरुंगातून सुटका ही दक्षिण आफ्रिकेच्या इतिहासातील एक महत्त्वाची घटना होती.
त्यांच्या सुटकेनंतर, मंडेला यांनी वर्णभेद संपवण्यासाठी आणि दक्षिण आफ्रिकेत लोकशाही सरकार स्थापन करण्यासाठी वाटाघाटी करण्याचे काम केले. 1994 मध्ये, पहिल्या लोकशाही निवडणुकीत ते देशाचे पहिले कृष्णवर्णीय अध्यक्ष बनले. अध्यक्ष या नात्याने, मंडेला यांनी वर्णभेदाने विभागलेल्या देशात सलोखा आणि आर्थिक विकासाला चालना देण्यासाठी कार्य केले.
मंडेला 1999 मध्ये राजकारणातून निवृत्त झाले, परंतु 5 डिसेंबर 2013 रोजी वयाच्या 95 व्या वर्षी त्यांचा मृत्यू होईपर्यंत ते जगभरात शांतता आणि मानवी हक्कांना चालना देण्यासाठी सक्रिय राहिले. एक नैतिक आणि राजकीय नेता म्हणून ते मोठ्या प्रमाणावर आदरणीय होते आणि त्यांचा वारसा आजही कायम आहे. जगभरातील लोकांना न्याय आणि समानतेसाठी लढण्यासाठी प्रेरित करणारे नेल्सन मंडेला यांनी ५ डिसेंबर २०१३ ला या जगाचा निरोप घेतला .