करिअर आणि परिवार.. या ६ गोष्टी लक्षात ठेवा

इंद्रा नूयी, पेप्सिकोच्या माजी सीईओ, यांनी एक महत्त्वाचा विचार मांडला होता - "The career clock and biological clock are always in conflict." महिलांच्या आयुष्यात हा संघर्ष प्रकर्षाने जाणवतो. एकीकडे करिअरच्या प्रगतीकडे लक्ष द्यायचं असतं, तर दुसरीकडे कुटुंब आणि विशेषतः मुलांच्या संगोपनाची जबाबदारी असते. हा संघर्ष सोपा नसतो, पण योग्य नियोजन आणि लवचिक दृष्टीकोन ठेवल्यास त्यातून मार्ग काढता येतो.

महिलांसाठी मोठा संघर्ष

जेव्हा एक स्त्री करिअरमध्ये स्थिरस्थावर होण्याच्या मार्गावर असते, तेव्हा तिच्या वैयक्तिक आयुष्यात अनेक मोठे टप्पे येतात – विवाह, मातृत्व, पालकत्व. मातृत्वाच्या जबाबदाऱ्या स्वीकारल्यानंतर, मुलांसाठी आईची गरज वाढते. पण त्याच वेळी, व्यावसायिक क्षेत्रातही तिच्याकडून १००% योगदान अपेक्षित असते. त्यामुळे एक महिला सतत द्विधा मनःस्थितीत राहते – घर आणि करिअर यामध्ये समतोल साधणे हे मोठे आव्हान ठरते.

इंद्रा नूयींनी स्वतःही हा संघर्ष अनुभवला होता. त्या म्हणतात, "I don’t think women can have it all. We pretend we have it all. We pretend we can have it all." महिलांनी प्रत्येक गोष्ट परिपूर्णतेने करण्याचा प्रयत्न केला, तरी दोन्ही जबाबदाऱ्या सांभाळताना अनेक तडजोडी कराव्या लागतात.

संघर्षातून बाहेर पडण्यासाठी उपाय

१. प्राथमिकता निश्चित करा: आयुष्यात कोणत्या टप्प्यावर काय महत्त्वाचे आहे, हे स्पष्ट करा. काही काळासाठी करिअरला थोडीशी गती कमी दिली तरी चालेल, किंवा योग्य पाठबळ मिळवून दोन्ही जबाबदाऱ्या पार पाडता येतील.

2. योग्य पाठिंबा मिळवा: कुटुंब, जोडीदार, आणि इतर सहकारी यांच्या मदतीने जबाबदाऱ्या वाटून घ्या. पालकत्व हे केवळ स्त्रीचे एकट्याचे काम नाही, याची जाणीव जोडीदारालाही असू द्या. इंद्रा नूयींनी देखील नमूद केले होते की, "If you have a supportive spouse and a good ecosystem, things become easier."

3. लवचिकता ठेवा: प्रत्येक टप्प्यावर आवश्यक असलेल्या गोष्टी ओळखून निर्णय घ्या. काही वेळा पूर्णवेळ नोकरी ऐवजी अर्धवेळ किंवा वर्क-फ्रॉम-होम पर्याय शोधणे शक्य होऊ शकते. अनेक मोठ्या कंपन्या आता महिलांसाठी फ्लेक्सिबल वर्किंग अवेअरनेस निर्माण करत आहेत.

4. आर्थिक नियोजन: करिअरमधील विश्रांती आर्थिकदृष्ट्या झेपेल यासाठी आधीपासूनच बचतीची सवय लावा. काही महिलांनी उद्योजकता स्वीकारून स्वतःच्या वेळेनुसार व्यवसाय सुरू करून यश मिळवले आहे.

5. स्वतःसाठी वेळ द्या: घर आणि करिअर यामध्ये गुदमरू नका. स्वतःच्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्याची काळजी घ्या. फिटनेस, मेडिटेशन आणि छंद जोपासणं यामुळे मानसिक स्थैर्य मिळू शकतं.

6. रोल मॉडेल शोधा: इंद्रा नूयी, सुधा मूर्ती, किरण मुझुमदार-शॉ यांसारख्या यशस्वी महिलांच्या जीवनप्रवासाचा अभ्यास करा. त्यांच्या अनुभवांमधून प्रेरणा घेऊन स्वतःच्या आयुष्यात योग्य तो समतोल साधता येईल.

बायोलॉजिकल क्लॉक आणि करिअर क्लॉक यांचा संघर्ष हा फक्त महिलांचा नाही, तर संपूर्ण समाजाचा आहे. इंद्रा नूयींसारख्या यशस्वी महिलांनी देखील याचा अनुभव घेतला आहे. त्यांचा सल्ला हा आहे की, "You need a great ecosystem around you, but more importantly, you need to define your own success."

करिअर आणि कुटुंब यांचे योग्य संतुलन साधण्यासाठी महिलांनी स्वतःवर विश्वास ठेवून, समंजसपणे निर्णय घ्यावेत. योग्य नियोजन, समर्थक कुटुंब, आणि लवचिक धोरण असल्यास, हा संघर्ष जिंकता येऊ शकतो. समाजानेही महिलांच्या या संघर्षाला अधिक संवेदनशीलतेने समजून घेतले पाहिजे आणि त्यांना साथ दिली पाहिजे.