सर्वात जास्त काळ मुख्यमंत्री राहिलेली महिला मुख्यमंत्री कोण?

मुख्यमंत्रीपदाची सध्या चर्चा सुरु असताना देशातील महिला मुख्यमंत्री सुद्धा आपण विसरून चालणार नाही . मुख्यमंत्री पद मिळवणं त्यापेक्षा जास्त कठीण ते सांभाळणं आहे. त्यामुळे आपली राजकीय कारकिर्दीतील तब्ब्ल १५ वर्ष मुख्यमंत्रीपदाची धुरा सांभाळणाऱ्या या महिला मुख्यमंत्री कोण आहेत ? चला जाणून घेऊया ...

पंजाबची कन्या आणि यूपीची सून म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या शीला दीक्षित या नेहमीच चर्चेत राहिलेल्या व्यक्तिमत्व होत्या. शीला दीक्षित या तीन वेळा दिल्लीच्या मुख्यमंत्री होत्या. त्या काँग्रेसच्या दिग्गज नेत्यांमध्ये होत्या, ज्यांना राजकारणातील सर्वात उंच महिला नेत्या मानल्या जात होत्या. शीला दीक्षित यांची राजकीय कारकीर्द जितकी ताकदवान आहे तितकीच त्यांचे वैयक्तिक आयुष्यही रंजक आहे.

शीला दीक्षित यांचा जन्म कुठे झाला ?

शीला दीक्षित यांचा जन्म 21 मार्च 1938 रोजी ब्रिटिश राजवटीत पंजाबमधील कपूरथला येथे झाला. त्यांनी दिल्लीतून शिक्षण घेतले. कॉन्व्हेंट ऑफ जीझस अँड मेरी स्कूलमध्ये सुरुवातीचे शिक्षण घेतल्यानंतर शीला दीक्षित यांनी दिल्ली विद्यापीठातील मिरांडा हाऊस कॉलेजमधून कला शाखेत पदवी आणि पदव्युत्तर शिक्षण घेतले. नंतर त्यांनी पीएच.डी. केली.

शीला दीक्षित यांचे स्वतःचे पुस्तक सुद्धा आहे .

शीला दीक्षित यांनी त्यांच्या 'सिटिझन दिल्ली: माय टाइम्स माय लाइफ' या पुस्तकात त्यांच्या आयुष्याशी संबंधित अनेक रंजक गोष्टी शेअर केल्या होत्या. त्यांच्या प्रेमविवाहाचाही उल्लेख पुस्तकात आहे. प्रसिद्ध स्वातंत्र्यसैनिक आणि माजी राज्यपाल आणि केंद्रीय मंत्री उमाशंकर दीक्षित यांचा मुलगा विनोद दीक्षित यांच्याशी तिचा विवाह झाला होता. शीला आणि विनोद एकाच वर्गात होते. दोघेही प्रेमात पडले. चांदणी चौकाजवळ बसमध्ये प्रवास करत असताना विनोदने शीलाला लग्नासाठी प्रपोज केले. हे प्रकरण कुटुंबापर्यंत पोहोचल्यावर आंतरजातीय विवाहाच्या आड आल्याने प्रकरण थंडावले. कॉलेजनंतर विनोद नागरी सेवा परीक्षा उत्तीर्ण झाला आणि शीला दिल्लीतील एका शाळेत १०० रुपये पगारावर शिकवू लागली. नंतर विनोदने वडिलांची शीलाशी ओळख करून दिली. उमाशंकर दीक्षित यांना शीला आवडली पण त्यांनी सांगितले की या लग्नासाठी विनोदच्या आईला पटवावे लागेल. विनोद आणि शीला यांनी दोन वर्षे वाट पाहिली आणि अखेर दोघांनी घरच्यांच्या संमतीने लग्न केले.

कॉलेजनंतर शिक्षिका म्हणून काम करणाऱ्या शीला दीक्षित यांनी लग्नानंतर सासरचे काम सुरू केले. त्या काळात त्यांचे सासरे उमाशंकर दीक्षित इंदिरा गांधींच्या सरकारमध्ये मंत्री झाले तेव्हा शीला त्यांच्या सासऱ्यांना कायदेशीर मदत करत होत्या. शीला दीक्षित यांच्याबद्दल इंदिरा गांधींना कळल्यावर त्यांनी शीला यांना संयुक्त राष्ट्र आयोगाच्या टीमचे सदस्य म्हणून नामांकित केले. महिलांचे प्रतिनिधित्व करणे हा त्याचा उद्देश होता. येथून त्यांची राजकीय कारकीर्द सुरू झाली. 1970 मध्ये शीला युवा महिला मोर्चाच्या अध्यक्षा झाल्या. त्यानंतर 1984 ते 1989 पर्यंत शीला दीक्षित कन्नौज मतदारसंघातून लोकसभेच्या सदस्या बनल्या.

महिलांच्या अत्याचाराविरोधात सुद्धा आवाज उठवला .

काँग्रेस नेत्या शीला दीक्षित यांनी केंद्रीय मंत्री म्हणून काम केले. दोन पीएमओमध्ये त्यांनी राज्यमंत्री, संसदीय कामकाज मंत्रालयाचा कार्यभारही सांभाळला. 1990 मध्ये शीला दीक्षित यांनी महिलांवरील अत्याचाराविरोधात आंदोलन केले होते. नंतर 1998 मध्ये, शीला दीक्षित पहिल्यांदा दिल्लीच्या मुख्यमंत्री झाल्या आणि सलग तीन वेळा म्हणजे 15 वर्षे (2013) या पदावर राहिल्या. 2014 मध्ये, त्यांची केरळच्या राज्यपालपदी नियुक्ती करण्यात आली होती, तरीही त्यांनी काही महिन्यांनंतर या पदाचा राजीनामा दिला होता. 2015 मध्ये आम आदमी पार्टीच्या पराभवानंतर केजरीवाल दिल्लीचे मुख्यमंत्री झाले आणि शीला दीक्षित यांनी राजीनामा दिला.

आधुनिक दिल्लीच्या शिल्पकार म्हणून ओळख

त्या दिल्लीच्या सर्वात जास्त काळ मुख्यमंत्री होत्या. तसेच कोणत्याही भारतीय राज्याच्या सर्वात जास्त काळ काम करणाऱ्या महिला मुख्यमंत्री होत्या. त्यांनी 1998 पासून 15 वर्षे मुख्यमंत्रीपद सांभाळले. दीक्षित यांनी काँग्रेस पक्षाला दिल्लीत सलग तीन निवडणुकांमध्ये विजय मिळवून दिला. त्यांना आधुनिक दिल्लीचे शिल्पकार मानले जाते.