महिला सशक्तीकरणाचा वसा – कांचन गडकरी यांची विशेष मुलाखत

नागपूर | मॅक्सवुमन विशेष

केंद्रीय मंत्री आणि भाजपचे ज्येष्ठ नेते नितिन गडकरी यांच्या पत्नी कांचन गडकरी यांनी आपल्या समाजकार्याने आणि दूरदृष्टीने महिलांसाठी एक वेगळा आदर्श निर्माण केला आहे. त्यांचे कार्य केवळ घरापुरते मर्यादित न राहता, संपूर्ण समाजाला दिशा देणारे ठरले आहे. मॅक्सवुमन पोर्टलला दिलेल्या विशेष मुलाखतीत त्यांनी त्यांच्या आयुष्यातील काही अविस्मरणीय क्षण, नितिन गडकरी यांच्याशी जोडलेल्या आठवणी, महिलांच्या सबलीकरणासाठी घेतलेली भूमिका आणि सामाजिक कार्याची प्रेरणा याविषयी मनमोकळ्या गप्पा मारल्या.

समाजसेवेचा वारसा आणि कुटुंबसंस्कार

कांचन गडकरी यांचे बालपण नागपूरजवळील रामटेक येथे गेले. त्यांच्या वडिलांचे नगरसेवक म्हणून कार्य होते आणि आई महिलांसाठी सामाजिक कार्य करत होत्या. लहानपणापासूनच समाजाच्या प्रश्नांवर विचार करण्याची आणि त्यावर कृती करण्याची जाणीव त्यांच्या मनात रुजली. त्या सांगतात, "माझे वडील नगरसेवक असल्याने समाजातील अनेक समस्या मी लहानपणीच पाहिल्या. आईदेखील महिलांच्या कल्याणासाठी कार्यरत होती. त्यामुळे समाजसेवा हा आमच्या घराचा एक अविभाज्य भाग होता." लग्नानंतरही हा वारसा त्यांनी पुढे नेला.

गडकरी वाड्यात आल्या तेव्हा राजकारण, समाजकारण आणि विकासकार्य या सर्वांचा संगम त्यांच्या आयुष्यात झाला. नितिन गडकरी यांच्या व्यग्र राजकीय जीवनात कुटुंबाची जबाबदारी सांभाळतानाच त्यांनी स्वतःच्या आवडीचे समाजकार्यही मोठ्या उत्साहाने सुरू ठेवले. त्या म्हणतात, "नितिनजी सतत नव्या संकल्पना मांडत राहायचे. त्यांच्या मनात नेहमीच काहीतरी नवीन करून दाखवण्याची जिद्द असते. त्यांच्याकडून मीही अनेक गोष्टी शिकले आहे."

महिला सशक्तीकरणासाठी झपाटलेले कार्य

कांचन गडकरी यांच्या कार्याचा आवाका मोठा आहे. त्या अनेक संस्थांच्या माध्यमातून महिलांच्या आर्थिक, सामाजिक आणि शैक्षणिक प्रगतीसाठी झटत आहेत. संस्कार भारती विदर्भ प्रांत, मातृसेवा संघ, सेवा सदन शिक्षण संस्था, समृद्धी को-ऑपरेटिव्ह बँक, स्वयंपूर्ण महिला औद्योगिक संस्था, गायत्री महिला औद्योगिक संस्था आणि आम्ही उद्योजिका या संस्थांमधून त्या सक्रिय योगदान देतात. "महिलांना स्वतःच्या पायावर उभे राहण्यासाठी योग्य संधी मिळाव्यात, त्यांना आर्थिक स्थैर्य प्राप्त व्हावे आणि शिक्षणाच्या जोरावर त्यांना आत्मनिर्भर बनता यावे, हीच माझी इच्छा आहे," असे त्या ठामपणे सांगतात.

नितिन गडकरी यांच्याशी जोडलेल्या आठवणी आणि त्यांचा प्रेरणादायी प्रवास

नितिन गडकरी हे आपल्या तंत्रज्ञानप्रेमी आणि नाविन्यपूर्ण दृष्टिकोनासाठी प्रसिद्ध आहेत. त्यांनी आपल्या राजकीय कारकिर्दीत अनेक महत्त्वाकांक्षी प्रकल्प पूर्ण केले, पण त्यांच्या कुटुंबीयांसाठीही ते नेहमीच वेळ काढतात. कांचन गडकरी यांनी त्यांच्या आठवणीतल्या काही खास प्रसंगांचा उल्लेख केला. त्या म्हणतात, "नितिनजी हे कामाच्या बाबतीत अतिशय शिस्तप्रिय आणि दूरदर्शी आहेत. त्यांच्या दृष्टीने कोणताही प्रकल्प फक्त एका योजनेपुरता मर्यादित नसतो, तर तो भविष्यातील बदल घडवणारा असावा, असे त्यांचे मत असते."

त्या पुढे सांगतात, "त्यांनी नागपुरात जेव्हा उड्डाणपूल आणि मेट्रोचे स्वप्न पाहिले, तेव्हा अनेकांनी ते अशक्य असल्याचे म्हटले. पण आज नागपुरात देशातील सर्वोत्तम वाहतूक व्यवस्था आहे, याचा मला अभिमान वाटतो." नितिन गडकरी यांच्या कार्यपद्धतीबद्दल सांगताना त्या म्हणतात, "त्यांना सर्वसामान्यांच्या समस्या लवकरात लवकर सोडवायच्या असतात. एकदा त्यांनी एका सार्वजनिक कार्यक्रमात रस्ते आणि वाहतूक व्यवस्थेबाबत एका अधिकाऱ्याला विचारणा केली. त्याचे उत्तर समाधानकारक न मिळाल्याने त्यांनी लगेच त्या प्रकल्पावर लक्ष घालून तो पूर्ण करून दाखवला."

कोविड काळातील संघर्ष आणि सेवा

कोविडच्या काळात कांचन गडकरी यांनी मोठ्या प्रमाणावर समाजसेवा केली. त्या काळात अनेक गरीब कुटुंबे अन्नधान्याच्या टंचाईने त्रस्त होती. त्यांनी मास्क शिवण्याच्या उपक्रमाच्या माध्यमातून महिलांना रोजगार उपलब्ध करून दिला. या काळात त्यांनी सव्वा लाख मास्क शिवण्याचे काम महिलांना दिले, ज्यामुळे अनेक कुटुंबांना आधार मिळाला. "त्या काळात लोकांना केवळ आर्थिक मदतीची नव्हे, तर मानसिक आधाराचीही गरज होती. आम्ही शक्य तितक्या लोकांपर्यंत मदत पोहोचवली," असे त्या सांगतात.

स्त्रीशक्ती आणि कुटुंबसंस्था यांचा समतोल

कांचन गडकरी यांना भारतीय कुटुंबसंस्था आणि स्त्रीशक्तीवर विशेष विश्वास आहे. त्या सांगतात, "स्त्री ही केवळ घर सांभाळणारी व्यक्ती नसून, ती संपूर्ण कुटुंबाचा आधारस्तंभ आहे. जर स्त्री शिक्षित, सक्षम आणि स्वावलंबी असेल, तर संपूर्ण समाज सशक्त होतो." त्या पुढे सांगतात, "आज महिला अनेक क्षेत्रांत आघाडीवर आहेत. अंतराळापासून ते उद्योगविश्वापर्यंत महिलांनी यश मिळवले आहे. त्यामुळे स्त्रियांना कमी लेखणे ही मानसिकता बदलली पाहिजे."

कांचन गडकरी यांचे जीवन हा केवळ एका गृहिणीचा प्रवास नाही, तर त्यांचा प्रवास हा महिलांच्या सबलीकरणाचा एक प्रभावी संदेश आहे. त्यांनी महिलांसाठी रोजगाराच्या संधी निर्माण केल्या, गरजूंसाठी अनेक सामाजिक उपक्रम राबवले आणि नितिन गडकरी यांच्या कार्यातही महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली. त्यांच्या विचारांनी आणि कार्याने अनेक महिलांना प्रेरणा मिळाली आहे. "महिला सक्षम झाल्या तर संपूर्ण समाज सक्षम होतो," हा त्यांचा विश्वास केवळ शब्दांपुरता मर्यादित नाही, तर तो त्यांच्या कृतीतून सिद्ध झाला आहे.